Làng tôi, Lộc An, nép mình bên dòng sông nhỏ, từ lâu nổi tiếng với nghề trồng hoa. Những luống cúc, vạn thọ, lay ơn trải dài như bức tranh rực rỡ, thu hút khách từ khắp nơi. Trong số các vườn hoa, vườn của bác Ba Minh là đẹp nhất, từng đoạt giải thưởng tỉnh, với những bông hoa to, sắc thắm, như thể được chăm chút bằng cả tâm hồn. Nhưng vài tháng gần đây, cả làng chìm trong lo lắng: hoa khắp nơi chết dần, lá úa vàng, rễ thối đen, không rõ lý do. Thuốc trừ sâu, phân bón, thay đổi cách tưới – tất cả đều vô ích. Chỉ có vườn bác Ba Minh vẫn tươi tốt, như thách thức cả làng.
Tôi, Lan, sống cạnh nhà bác Ba, thường giúp bác tưới hoa mỗi chiều. Bác Ba là người hiền lành, nhưng kín tiếng, ít khi chia sẻ bí quyết làm vườn. Dân làng bắt đầu xì xào, nửa ngưỡng mộ, nửa nghi ngờ. Có người bảo bác dùng “thuốc thần” gì đó, người khác thì đồn bác có bí kíp gia truyền. Tôi chỉ cười, nghĩ rằng họ ganh tỵ với tài năng của bác.
Rồi Tấn, con trai bác Ba, từ thành phố về thăm. Tấn làm kỹ sư môi trường, ít khi về làng, nhưng lần này cậu ấy ở lại lâu hơn thường lệ. Một buổi sáng, tôi thấy Tấn đứng giữa vườn hoa của bác Ba, mặt tái mét, tay cầm điện thoại run rẩy gọi cho chính quyền. Tôi tò mò chạy sang, chỉ nghe loáng thoáng: “Cần kiểm tra ngay… nguy hiểm lắm…”
Chiều hôm đó, một đội cán bộ môi trường và công an xã xuất hiện. Họ phong tỏa vườn nhà bác Ba, mang theo thiết bị đo đạc. Dân làng xôn xao, không hiểu chuyện gì. Tấn kéo tôi ra góc vườn, thì thầm: “Lan, chị đừng nói với ai. Tôi nghi có gì đó sai sai với đất ở đây.” Hóa ra, Tấn đã lấy mẫu đất từ vườn nhà và cả làng gửi đi phân tích. Kết quả khiến cậu sốc: đất ở các vườn hoa trong làng nhiễm một loại hóa chất độc hại, làm rễ cây thối dần. Nhưng kỳ lạ thay, đất ở vườn bác Ba lại sạch hoàn toàn.
Công an vào cuộc, tra hỏi bác Ba. Ban đầu, bác im lặng, chỉ cúi đầu. Nhưng dưới áp lực, bác thú nhận một bí mật động trời: nhiều năm trước, bác phát hiện đất ở khu vực làng bị nhiễm hóa chất từ một nhà máy cũ trên thượng nguồn sông, giờ đã đóng cửa. Để cứu vườn hoa của mình, bác lén mua một loại phân bón đặc biệt từ một nguồn không rõ ràng, được quảng cáo là “trị” được đất nhiễm độc. Phân đó thực chất chứa một hợp chất trung hòa tạm thời chất độc trong đất, nhưng khi tưới nước, chất này hòa tan, theo dòng nước ngầm lan sang các vườn lân cận, làm đất ở đó càng thêm nhiễm độc.
Bác Ba không cố ý hại ai, chỉ muốn cứu vườn hoa – nguồn sống của gia đình. Nhưng chính hành động đó vô tình gây ra thảm họa cho cả làng. Tấn, với kiến thức môi trường, nhận ra điều bất thường khi thấy hoa nhà mình tươi tốt trong khi cả làng héo úa. Cậu kiểm tra đất và phát hiện sự thật, lập tức báo chính quyền để ngăn chặn thiệt hại thêm.
Vụ việc kết thúc với việc chính quyền tịch thu toàn bộ phân bón của bác Ba, gửi mẫu đi kiểm định và bắt đầu xử lý đất nhiễm độc trong làng. Bác Ba bị phạt hành chính vì sử dụng hóa chất chưa được cấp phép, nhưng không phải ngồi tù vì không có ý định xấu. Dân làng, dù giận, cũng thông cảm phần nào, vì ai cũng biết bác Ba chỉ muốn giữ gìn truyền thống trồng hoa của Lộc An.
Từ đó, làng tôi bắt đầu học cách trồng hoa theo hướng bền vững, nhờ Tấn hướng dẫn. Vườn bác Ba không còn là tâm điểm nữa, nhưng tôi vẫn nhớ ánh mắt buồn bã của bác, như thể chính những bông hoa cũng đang trách móc. Bí mật dưới vườn hoa đã được phơi bày, nhưng cái giá phải trả là niềm tin của cả một cộng đồng.
