Không khí trong căn nhà nhỏ chìm trong tĩnh lặng, chỉ có tiếng khóc khe khẽ và lời kinh cầu vang lên đều đều từ góc phòng. Đám tang của bố chồng tôi, ông Hữu, diễn ra trong sự uể oải của một ngày đông lạnh giá. Tôi đứng bên bàn thờ, tay siết chặt tay con trai tôi, bé Nam, sáu tuổi, đôi mắt to tròn của thằng bé lặng lẽ quan sát mọi thứ. Nam bị câm từ nhỏ, chưa từng nói một lời, dù tôi và chồng, Tuấn, đã đưa con đi chạy chữa khắp nơi. Bác sĩ bảo đó là chứng câm do tâm lý, nhưng không ai biết nguyên nhân sâu xa.

Mẹ chồng tôi, bà Thanh, ngồi ở góc phòng, khăn trắng quấn quanh đầu, đôi mắt đỏ hoe nhưng ánh lên vẻ cứng rắn. Bà là người phụ nữ mạnh mẽ, từng một tay gánh vác gia đình khi bố chồng tôi còn sống. Ông Hữu là một người đàn ông hiền lành, làm nghề thợ mộc, nhưng sức khỏe yếu, và cái chết của ông đến quá đột ngột – một cơn đau tim, bác sĩ nói vậy. Tôi vẫn chưa thể tin ông đã ra đi, chỉ mới tuần trước, ông còn ngồi đẽo cho Nam một con ngựa gỗ, cười hiền lành khi thằng bé ôm lấy ông.

Đám tang hôm nay đông người. Hàng xóm, bạn bè, họ hàng từ xa đều đến, ánh mắt ai cũng đượm buồn. Nhưng giữa không khí tang thương ấy, một sự kiện bất ngờ đã làm mọi thứ đảo lộn.

Nam, đứa con câm bẩm sinh của tôi, bỗng buông tay tôi, chạy đến trước bàn thờ, chỉ thẳng vào bà Thanh, và hét lên bằng giọng non nớt nhưng rõ ràng: “Bà nội là người xấu! Bà nội là người xấu!”

Cả căn phòng chết lặng. Tiếng kinh cầu ngừng bặt, ánh mắt mọi người đổ dồn vào Nam, rồi chuyển sang bà Thanh. Tôi sững sờ, không tin vào tai mình. Tuấn, chồng tôi, đứng bật dậy, chạy đến ôm lấy Nam, nhưng thằng bé vẫn lặp lại, giọng đầy tức giận: “Bà nội xấu!”

Bà Thanh tái mặt, tay nắm chặt khăn tang, môi run run. “Nam, con nói gì vậy?” bà hỏi, giọng nghẹn lại. Nhưng Nam không trả lời, chỉ quay mặt đi, đôi mắt lấp lánh nước.

Mọi người bắt đầu xì xào. “Đứa bé câm mà nói được?” “Nó nói bà Thanh là người xấu… có gì uẩn khúc sao?” “Liệu cái chết của ông Hữu có liên quan gì không?” Những lời thì thầm như lưỡi dao sắc, cắt vào không khí vốn đã nặng nề. Tôi kéo Nam vào lòng, cố che chắn thằng bé khỏi những ánh mắt tò mò, nhưng lòng tôi cũng rối bời. Tại sao Nam lại nói vậy? Tại sao đúng vào lúc này, thằng bé lại cất tiếng lần đầu tiên trong đời, để chỉ trích bà nội?

Tôi và Tuấn kết hôn được bảy năm. Cuộc sống của chúng tôi không giàu có, nhưng bình yên. Tuấn là một kỹ sư xây dựng, còn tôi làm nội trợ, chăm sóc Nam và lo cho gia đình. Nam là niềm vui lớn nhất của chúng tôi, dù căn bệnh câm của thằng bé khiến tôi không ít lần khóc thầm. Bác sĩ nói Nam có thể nghe và hiểu, nhưng không nói được, có lẽ vì một cú sốc tâm lý từ nhỏ mà chúng tôi không biết. Tôi đã cố gắng hết sức, từ đưa con đi trị liệu đến học ngôn ngữ ký hiệu, chỉ mong một ngày được nghe tiếng con gọi “mẹ”.

Bà Thanh, mẹ chồng tôi, là một người phụ nữ nghiêm khắc nhưng thương con cháu. Bà yêu Nam, dù đôi khi bà hay phàn nàn rằng tôi chiều con quá. “Mai, con phải nghiêm khắc với Nam, đừng để nó muốn gì được nấy,” bà thường nói. Tôi biết bà muốn tốt, nhưng đôi khi, sự cứng rắn của bà khiến Nam sợ hãi. Thằng bé thường nép vào tôi mỗi khi bà Thanh đến gần, dù tôi luôn cố gắng dạy con yêu thương bà nội.

Ông Hữu, bố chồng tôi, là người dịu dàng nhất trong nhà. Ông thường chơi với Nam, làm đồ chơi gỗ cho con, và luôn bảo tôi rằng Nam sẽ nói được một ngày nào đó. “Cháu nó chỉ cần thời gian thôi, Mai,” ông nói, ánh mắt ấm áp. Cái chết đột ngột của ông khiến cả gia đình bàng hoàng, đặc biệt là bà Thanh. Bà như sụp đổ, nhưng vẫn cố gắng tỏ ra mạnh mẽ để lo tang lễ.

Lời nói của Nam trong đám tang như một quả bom nổ chậm. Sau khi mọi người ra về, không khí trong nhà nặng nề hơn bao giờ hết. Tuấn ngồi bên bàn thờ, ôm đầu, giọng khàn khàn. “Mai, em có biết Nam nói vậy vì sao không? Sao con lại nói mẹ như thế?”

Tôi lắc đầu, nước mắt lăn dài. “Em không biết, Tuấn. Em chỉ biết Nam không bao giờ nói dối. Nhưng… tại sao con lại nói được? Và tại sao lại là những lời đó?”

Bà Thanh ngồi ở góc phòng, im lặng, ánh mắt xa xăm. Tôi muốn hỏi bà, muốn biết liệu có điều gì bà giấu chúng tôi, nhưng tôi không dám. Những lời xì xào của hàng xóm vẫn vang vọng trong đầu tôi: “Liệu bà Thanh có liên quan đến cái chết của ông Hữu?” Tôi không muốn tin, nhưng lòng tôi rối như tơ vò.

Đêm đó, tôi không ngủ được. Tôi ngồi bên giường Nam, nhìn thằng bé ngủ say, khuôn mặt non nớt vẫn còn vương chút tức giận. Tôi vuốt tóc con, thì thầm: “Nam, con nói mẹ nghe, tại sao con nói bà nội xấu? Con biết gì, hả con?”

Nam không trả lời, chỉ trở mình, đôi môi mím chặt. Tôi quyết định sẽ tìm hiểu sự thật, dù bằng bất cứ giá nào. Sáng hôm sau, tôi đưa Nam đến bác sĩ tâm lý quen thuộc, hy vọng ông có thể giúp tôi hiểu được điều gì đã khiến con tôi cất tiếng nói.

Bác sĩ Thành, một người đàn ông lớn tuổi, lắng nghe câu chuyện của tôi với vẻ trầm ngâm. Ông đề nghị gặp riêng Nam, dùng ngôn ngữ ký hiệu và tranh ảnh để giao tiếp. Sau gần một giờ, ông gọi tôi vào, ánh mắt đầy suy tư.

“Mai, Nam không bị câm vì lý do thể chất,” ông nói. “Cậu bé đã trải qua một cú sốc tâm lý lớn, có lẽ liên quan đến cảm giác bị từ chối hoặc tổn thương. Hôm qua, khi cậu bé nói, đó là một bước đột phá. Nhưng những lời cậu bé nói… có thể xuất phát từ một sự kiện cụ thể mà cậu bé cảm thấy bất công.”

“Bất công?” tôi hỏi, tim đập thình thịch. “Ý ông là sao?”

Ông Thành thở dài. “Nam không nói rõ, nhưng cậu bé nhắc đến ‘bà nội’ và ‘đồ chơi’. Có thể cậu bé cảm thấy bà nội đã làm điều gì khiến cậu tổn thương. Cô thử nghĩ xem, gần đây có chuyện gì liên quan đến Nam và bà Thanh không?”

Tôi cố nhớ lại, nhưng đầu óc trống rỗng. Tôi chỉ nhớ rằng Nam rất thích một bộ đồ chơi siêu nhân mà thằng bé thấy ở siêu thị. Tôi đã hứa sẽ mua cho con, nhưng vì chi phí tang lễ, tôi chưa thể thực hiện. Liệu có liên quan gì không?

Tôi trở về nhà, lòng đầy hoang mang. Tuấn đang ở công trường, còn bà Thanh ở trong bếp, chuẩn bị cơm cúng. Tôi hít một hơi sâu, quyết định đối mặt với bà. “Mẹ, con muốn hỏi mẹ một chuyện,” tôi nói, giọng run run. “Mẹ có biết vì sao Nam lại nói mẹ là người xấu không? Con… con không muốn hiểu lầm mẹ, nhưng con cần biết sự thật.”

Bà Thanh ngừng tay, ánh mắt bà thoáng đau đớn. “Mai, mẹ không biết. Mẹ chỉ biết mẹ yêu Nam, dù mẹ không giỏi thể hiện. Nếu Nam nói vậy, chắc mẹ đã làm gì khiến cháu buồn.”

Tôi kể lại lời bác sĩ, nhắc đến bộ đồ chơi siêu nhân. Bà Thanh nhíu mày, rồi bất ngờ bật cười, nhưng là một nụ cười buồn bã. “Bộ đồ siêu nhân… Mẹ nhớ rồi. Tuần trước, Nam đòi mẹ mua bộ đồ đó. Mẹ nói không, vì mẹ nghĩ trẻ con không nên đòi hỏi quá nhiều. Mẹ chỉ muốn dạy cháu tính tiết kiệm, như mẹ đã dạy Tuấn. Chắc cháu giận mẹ vì chuyện đó.”

Tôi sững sờ. Chỉ vì một bộ đồ chơi? Lời nói của Nam, sự bùng nổ cảm xúc của thằng bé, chỉ vì một bộ đồ siêu nhân? Tôi không biết nên cười hay khóc. Nhưng sâu trong lòng, tôi cảm thấy nhẹ nhõm. Không có bí mật đen tối, không có uẩn khúc gì liên quan đến cái chết của bố chồng. Chỉ là sự hiểu lầm của một đứa trẻ.

Đêm đó, tôi ngồi xuống bên Nam, cầm tay con. “Nam, con giận bà nội vì bà không mua đồ chơi cho con, đúng không?” tôi hỏi, dùng cả ngôn ngữ ký hiệu để con hiểu.

Nam gật đầu, mắt rưng rưng. Rồi thằng bé bất ngờ nói, giọng còn ngọng nghịu: “Bà nội không yêu con. Bà nói con hư.”

Tôi ôm chặt Nam, nước mắt lăn dài. “Không, con. Bà nội yêu con lắm. Bà chỉ muốn dạy con điều tốt. Mẹ hứa, mẹ sẽ mua bộ đồ siêu nhân cho con, được không?”

Nam gật đầu, nụ cười đầu tiên nở trên môi con sau bao ngày. Tôi biết, hành trình để Nam nói được nhiều hơn sẽ còn dài, nhưng khoảnh khắc này, tôi cảm thấy như cả thế giới sáng lên.

Sáng hôm sau, tôi và Tuấn đưa Nam đến siêu thị, mua bộ đồ siêu nhân mà con mơ ước. Khi trở về, tôi mời bà Thanh đến, đưa bộ đồ chơi cho bà. “Mẹ, mẹ tặng Nam đi. Con nghĩ, nếu mẹ làm điều này, Nam sẽ hiểu mẹ yêu con.”

Bà Thanh cầm bộ đồ chơi, mắt bà đỏ hoe. Bà quỳ xuống trước Nam, đưa món đồ cho con. “Nam, bà xin lỗi. Bà yêu con, bà không bao giờ nghĩ con hư. Con tha thứ cho bà, nhé?”

Nam nhìn bà, rồi bất ngờ chạy đến ôm chầm lấy bà Thanh, miệng líu lo: “Bà nội tốt. Con yêu bà.”

Cả nhà bật cười, nước mắt xen lẫn niềm vui. Nhưng điều bất ngờ nhất đến vào tối hôm đó, khi tôi dọn dẹp bàn thờ bố chồng. Trong ngăn kéo nhỏ bên dưới, tôi tìm thấy một lá thư ông viết trước khi mất, đề tên tôi và Nam. Bên trong, ông viết: “Mai, Nam là món quà quý giá nhất của bố. Đừng bao giờ từ bỏ hy vọng. Một ngày nào đó, cháu sẽ nói, và cháu sẽ nói những điều khiến con bất ngờ. Hãy yêu thương mẹ Thanh, vì bà ấy cũng yêu con và Nam, theo cách của bà.”

Tôi ôm lá thư, khóc nức nở dưới ánh nến. Lời nói của Nam, dù bắt nguồn từ một hiểu lầm nhỏ, đã mở ra cánh cửa để cả gia đình tôi hiểu nhau hơn. Và tôi biết, đâu đó trên cao, bố chồng tôi đang mỉm cười, hài lòng vì chúng tôi đã tìm thấy nhau, dưới ánh trăng và những ngọn nến lung linh.