Sáng sớm, bà Hảo – mẹ chồng – gọi Loan ra bếp, đưa cho cô 150.000 đồng và nói:
– Sáng mai giỗ ông. Tao bận đám bạn trên huyện, mày lo liệu trong nhà. Có bao nhiêu đây, liệu mà xoay.
Loan cầm tờ tiền, ngập ngừng:
– Mẹ ơi, trăm rưỡi… chắc con chỉ nấu được mấy món đơn giản…
Bà Hảo liếc nhanh:
– Không cần linh đình. Miễn có mâm cơm tử tế cho ông nhà là được. Mày là dâu, lo đi.
Nói rồi bà khoác áo, lên xe ra chợ, để lại Loan với bếp lạnh và tờ tiền nhỏ xíu giữa thời bão giá.
Loan thở dài. Từ ngày về làm dâu, cô quen rồi với kiểu thử thách này. Không oán trách, cô chỉ âm thầm gom góp từng đồng tiền lẻ, đi bộ ra chợ sớm, lượn quanh mấy sạp quen, năn nỉ, lựa cá vụn, xương heo, rau héo cuối buổi. Mỗi món cô mua đều đắn đo, tính từng đồng.
Đến trưa, mâm cơm giỗ được dọn lên. Chỉ có năm món: đĩa trứng chiên, đậu rim nước tương, rau xào, chén mắm gừng… và một nồi canh cá nấu dưa.
Cả nhà ngồi xuống, im lặng nhìn mâm cơm. Bà Hảo cau mày:
– Giỗ ông mày mà làm bữa cơm nghèo thế này à?
Loan cúi đầu, không nói gì. Chỉ nhẹ nhàng múc mỗi người một chén canh cá, dọn thêm chén cho di ảnh ông.
Chồng Loan – anh Dũng – vừa húp muỗng canh đầu tiên, bỗng sững người. Mắt anh đỏ lên. Anh nhớ…
Hồi nhỏ, mỗi lần gia đình khó khăn, chính ông nội là người hay nấu món canh cá dưa này – từ phần cá ông tự đi câu, nấu với dưa cải mẹ muối. Đơn giản, nghèo, mà cả nhà ăn hoài không chán. Ông hay cười, nói:
– Nhà mình nghèo, nhưng có nhau. Món này là món đoàn viên.
Bà Hảo cũng bất động. Bà nhớ ra… Đúng là món ông cụ thích nhất. Ngày xưa bà hay cằn nhằn vì ông suốt ngày ăn món “rẻ tiền”, vậy mà giờ nghe mùi thôi đã nghẹn họng.
Cả mâm cơm im lặng. Vài phút sau, bà Hảo bưng chén canh, khẽ nói:
– Con… nấu được như vầy, coi như giỗ ông thành rồi. Mẹ… cảm ơn.
Loan vẫn im lặng, nhưng môi run run. Không phải vì được khen, mà vì trong nồi canh, ngoài cá và dưa, còn có một chút nước mắm ngon cô đã giấu riêng – phần quà của mẹ ruột gửi từ quê nghèo lên, “để ăn cho có hương vị nhà mình”.
Hôm ấy, cả nhà ăn sạch nồi canh cá. Không ai nói nhiều, chỉ ngồi lặng lẽ như thể ông cụ vừa về ăn cùng một bữa cơm.
