Tôi, một người Hà Nội chính gốc, nhà mặt phố Hoàn Kiếm, con trai độc nhất tên Hoàng, đẹp trai, học thức, lương tháng 30 triệu. Ở tuổi 60, tôi tự hào với những gì mình đã xây dựng: một gia đình sung túc, một cậu con trai khiến bao người mơ ước. Vậy mà, Hoàng lại làm tôi sững sờ khi tuyên bố muốn cưới Lan, một cô gái ở tận Hà Giang, nơi mà với tôi, chỉ là vùng sâu vùng xa, đường sá gập ghềnh, cách Hà Nội cả ngày trời đi xe. Tôi gặng hỏi, cằn nhằn, thậm chí dọa từ mặt, nhưng thằng bé cứ nằng nặc: “Mẹ Lan hiền lắm, con yêu cô ấy thật lòng.”
Tôi thở dài, nghĩ bụng: “Thôi thì, nó yêu thì cưới, nhưng nhà gái ở quê, chắc cũng chẳng đòi hỏi gì cao sang.” Ngày dẫn lễ, tôi quyết định làm đơn giản cho xong. Một triệu tiền lễ, ba tráp hỏi rẻ tiền: vài cặp bánh chưng, ít trà, ít rượu, thêm mấy hộp bánh kẹo cho có lệ. Tôi tự nhủ: “Nhà nó ở vùng núi, được thằng Hoàng khác gì vớ cục vàng. Thế này là tốt lắm rồi!” Hoàng phản đối, bảo mẹ Lan là người tự trọng, nhưng tôi gạt đi: “Con lo gì, mẹ biết tính toán.”
Ngày lên Hà Giang, cả nhà dậy từ 3 giờ sáng, xe lắc lư qua những con đường đèo ngoằn ngoèo. Tôi mệt mỏi, chỉ mong xong việc để về. Đến nơi, tôi ngỡ ngàng. Nhà Lan không phải căn nhà lụp xụp như tôi tưởng, mà là một ngôi nhà sàn khang trang, nằm giữa thung lũng xanh mướt. Mẹ Lan, một người phụ nữ Mông điềm tĩnh, đón chúng tôi bằng nụ cười ấm áp. Hàng xóm láng giềng kéo đến, ai cũng ăn mặc chỉnh tề, mang theo gà, lợn, rượu ngô như để góp vui. Không khí rộn ràng, nhưng tôi vẫn giữ vẻ tự tin, nghĩ rằng mình từ Hà Nội lên, họ chắc phải nể.
Lễ hỏi bắt đầu. Tôi đặt ba tráp lên bàn, đưa phong bì một triệu, miệng cười: “Nhà tôi đơn giản, mong nhà mình thông cảm.” Mẹ Lan nhận lễ, không nói gì, chỉ gật đầu nhẹ. Nhưng rồi, bà đứng dậy, mời cả đoàn vào một căn phòng khác. Ở đó, trên bàn lớn, là một mâm cỗ thịnh soạn: thịt trâu gác bếp, lợn quay, xôi ngũ sắc, và cả những chai rượu ngô thơm lừng. Bà nói, giọng từ tốn: “Nhà tôi nghèo, nhưng con gái tôi là báu vật. Chúng tôi không cần vàng bạc, chỉ cần tình nghĩa. Cảm ơn nhà anh chị đã lặn lội lên đây, nhưng lễ này, xin phép được trả lại.”
Tôi sững sờ. Hoàng cúi đầu, lí nhí: “Con đã bảo mẹ rồi…” Mẹ Lan tiếp lời: “Lan nhà tôi không màng nhà cao cửa rộng, nhưng nó chọn anh Hoàng vì tình yêu. Nếu anh chị thấy nhà tôi không xứng, chúng tôi không dám giữ.” Rồi bà kể, Lan là cô giáo dạy trẻ mồ côi ở bản, từng từ chối nhiều đám giàu có vì không muốn rời quê. Hoàng gặp Lan trong một lần đi tình nguyện, và chính sự nhân hậu của cô đã khiến cậu yêu say đắm.
Tôi lặng người, nhìn lại ba tráp hỏi rẻ mạt của mình, thấy xấu hổ. Tôi đã nghĩ mình cao sang, nhưng hóa ra, sự chân thành và lòng tự trọng của gia đình Lan mới là thứ quý giá. Tôi đứng dậy, cúi đầu xin lỗi, hứa sẽ làm lại lễ hỏi đúng mực. Mẹ Lan mỉm cười, nắm tay tôi: “Chúng ta là một nhà, chỉ cần thật lòng là đủ.”
Trở về Hà Nội, tôi không còn thấy Hà Giang xa xôi nữa. Tôi học được rằng, tình người không đo bằng tiền bạc, mà bằng sự trân trọng. Và Hoàng, con trai tôi, đã chọn đúng người để gửi gắm cả đời.
