Ông Hòa, một người đàn ông góa vợ đã ngoài năm mươi, sống ở một ngôi làng nhỏ nơi truyền thống và tín ngưỡng gia tộc vẫn được coi trọng. Con trai duy nhất của ông, Nam, sắp cưới Lan, cô gái hiền lành ở làng bên. Trước ngày cưới, theo phong tục, ông Hòa chuẩn bị lễ vật gồm gà luộc, xôi, rượu và hoa quả, để mang ra mộ phần gia tiên báo cáo và xin phép tổ tiên chứng giám cho hôn lễ.
Sáng sớm, khi sương còn giăng mờ trên cánh đồng, ông Hòa một mình xách giỏ lễ vật ra nghĩa trang gia tộc. Ngôi mộ tổ nằm ở cuối con đường mòn, dưới bóng cây bàng già cỗi. Nhưng khi vừa đặt chân đến, ông bàng hoàng phát hiện: ngôi mộ chính của cụ tổ đã lún sâu, đất nứt nẻ, tấm bia đá nghiêng lệch như sắp đổ. Một cảm giác lạnh lẽo chạy dọc sống lưng ông. “Điềm chẳng lành,” ông lẩm bẩm, tim đập thình thịch.
Không dám chần chừ, ông Hòa quyết định hoãn đám cưới của Nam. “Tổ tiên báo mộng, không sửa mộ xong, hôn lễ không thể tiến hành,” ông nói với con trai, dù Nam tỏ ra bực bội vì đã mời họ hàng và chuẩn bị mọi thứ. Cả làng xì xào, người bảo ông Hòa mê tín, kẻ thì đồn rằng gia tộc ông có điều gì uẩn khúc. Dẫu vậy, ông vẫn kiên quyết thuê thợ về đào móng, sửa sang lại ngôi mộ.
Ngày sửa mộ, khi thợ đào sâu xuống, một chiếc rương gỗ mục nát bất ngờ lộ ra dưới lớp đất. Ông Hòa run run mở nắp, bên trong là những đồng tiền vàng óng ánh và một cuộn giấy da cũ kỹ. Đám thợ trầm trồ, nhưng ông Hòa chỉ chăm chú đọc những dòng chữ trên giấy. Đó là di thư của cụ tổ, viết rằng gia tộc ông từng bị vu oan, mất đi một món bảo vật quan trọng, và chiếc rương này là manh mối để khôi phục danh dự. Di thư còn ghi rõ: “Hậu duệ nào tìm thấy rương này, phải trả lại bảo vật cho làng bên, nếu không, tai họa sẽ giáng xuống.”
Ông Hòa sững sờ. Bảo vật ấy, theo di thư, chính là một viên ngọc quý, hiện đang nằm trong tay gia đình nhà Lan – cô dâu sắp cưới của Nam. Hóa ra, nhiều năm trước, gia đình Lan đã vô tình giữ viên ngọc sau một vụ tranh chấp đất đai với gia tộc ông Hòa. Viên ngọc ấy không chỉ là vật quý, mà còn là biểu tượng hòa hợp giữa hai làng.
Ông Hòa đối mặt với lựa chọn khó khăn. Nếu đòi lại viên ngọc, đám cưới của Nam và Lan có thể tan vỡ, vì gia đình Lan sẽ không dễ dàng giao ra. Nhưng nếu im lặng, ông sợ lời nguyền trong di thư sẽ ứng nghiệm. Cuối cùng, ông quyết định gặp cha của Lan, kể lại toàn bộ sự việc. Ngạc nhiên thay, cha Lan không nổi giận. Ông ta thở dài, thừa nhận gia đình mình đã biết về viên ngọc nhưng giữ im lặng vì sợ mất mặt. “Nếu hai đứa trẻ cưới nhau, ân oán giữa hai gia đình sẽ được hóa giải,” ông nói.
Đám cưới vẫn diễn ra, nhưng không chỉ là lễ hợp đôi, mà còn là dịp để hai gia đình công khai trả viên ngọc về đền làng, xóa tan hận thù bao năm. Ngôi mộ tổ được sửa sang khang trang, và từ đó, không ai còn thấy điềm lạ nào nữa. Dân làng đồn rằng, chính linh hồn cụ tổ đã khiến ngôi mộ lún để dẫn dắt hậu duệ giải quyết ân oán, mang lại hòa bình cho cả hai làng.
