Trở về nhà sau 3 năm đi xuất khẩu lao động, mẹ chồng bất ngờ đưa cho tôi 2 cuốn sổ đỏ, tôi đồng ý ngay điều kiện bà đưa ra — nào ngờ sáng hôm sau đến đất thì thấy cả làng vây kín, hóa ra…
Ba năm đi xuất khẩu lao động ở Nhật, tôi nai lưng làm việc, ăn uống tiết kiệm từng đồng để gửi về cho chồng và mẹ chồng trả nợ, sửa nhà. Tôi luôn nghĩ, chỉ cần mình cố gắng thì ngày về sẽ được bù đắp.
Ngày tôi về, cả nhà ra đón. Mẹ chồng ôm tôi chặt, mắt đỏ hoe:
“Con vất vả nhiều rồi. Mẹ có cái này muốn cho con.”
Bà đặt trước mặt tôi… hai cuốn sổ đỏ. Tôi tròn mắt, tay run run mở ra. Một cuốn là mảnh đất hơn 300m² ở ven đường lớn, một cuốn là thửa ruộng gần nhà.
Nhưng mẹ chồng nói thêm:
“Mẹ cho con cả hai, nhưng con phải hứa điều này: mai con ra đất ven đường làm lễ nhận đất, mời họ hàng và cả làng đến chứng kiến. Mẹ muốn mọi người biết con là dâu hiếu thảo.”
Tôi nghe vậy, mừng như bắt được vàng, gật đầu lia lịa. Đêm đó tôi ngủ không yên, mường tượng cảnh mình rạng rỡ nhận đất.
Sáng hôm sau, tôi dậy sớm, mặc bộ váy mới, cầm theo cuốn sổ đỏ đến mảnh đất ven đường. Nhưng vừa tới nơi, cảnh tượng trước mắt khiến tôi sững người: cả làng tụ tập đông nghịt, tiếng bàn tán xôn xao, một nhóm cán bộ xã đang đo đạc, giăng dây niêm phong đất.
Tôi chen vào thì mới vỡ lẽ: mảnh đất này đang tranh chấp, bị tố là “đất lấn chiếm” từ phần đất công. Người kiện không ai khác… chính là họ hàng bên nhà chồng!
Một bà cô họ chồng chỉ thẳng mặt tôi:
“Đất này vốn dĩ là của ông nội chúng ta. Mẹ mày giữ giấy nhưng không có quyền cho! Cái sổ đỏ kia là làm sai luật, giờ xã thu hồi.”
Tôi đứng chết lặng. Cán bộ xã xác nhận tạm thu sổ đỏ để điều tra nguồn gốc. Trong tích tắc, giấc mơ “có đất” của tôi tan thành mây khói.
Khi tôi quay về nhà hỏi mẹ chồng, bà chỉ thở dài:
“Mẹ biết đất có tranh chấp… nhưng muốn nhờ con đứng ra giải quyết thay. Con trẻ, nhanh nhẹn, lại được mọi người quý…”
Lúc đó tôi mới hiểu: “Điều kiện” bà đưa ra không phải để khoe tôi là dâu tốt, mà là để đẩy tôi vào vòng xoáy kiện tụng và mâu thuẫn gia tộc.
Sau vụ sáng hôm đó, cả làng bàn tán ầm ĩ, tên tôi bị nhắc liên tục như thể tôi là người gây ra tất cả. Tôi vừa tức vừa xấu hổ. Buổi tối, tôi ngồi thẳng xuống bàn, yêu cầu mẹ chồng nói rõ mọi chuyện.
Bà lưỡng lự một lúc, rồi rót chén nước:
“Thực ra mảnh đất đó… mẹ biết sẽ bị thu hồi sớm. Từ hồi bố chồng con mất, mấy ông bà bên nội đã đòi chia lại nhưng mẹ cãi. Giờ xã vào cuộc thì chắc chắn mẹ thua. Nên mẹ mới sang tên cho con trước, để khi họ kiện thì… con đứng mũi chịu sào, mẹ tránh mặt.”
Tôi chết lặng. Tức hơn là bà còn nói rất tỉnh:
“Mẹ tin con tháo vát, biết cách giải quyết.”
Nhưng sự việc chưa dừng ở đó. Một tuần sau, cán bộ địa chính đến nhà, đưa ra giấy tờ mà tôi chưa từng thấy: sổ đỏ của thửa ruộng thứ hai — cũng mang tên tôi — đã bị cầm cố ở ngân hàng từ… hai năm trước để vay tiền làm ăn, nhưng giờ khoản vay đã đến hạn mà chưa trả.
Tôi vội hỏi thì mẹ chồng mới thú nhận:
“Hồi con đi nước ngoài, mẹ lấy sổ đó vay tiền cho thằng Tùng (em trai chồng) mở xưởng. Nó thất bại, bỏ đi miền Nam. Mẹ tính con về thì cùng trả dần.”
Lúc này, tôi hiểu ra: món quà “2 cuốn sổ đỏ” thực chất là 2 khối nợ được khéo léo gói lại, chờ tôi về gánh.
Tức nước vỡ bờ, tôi tìm gặp người môi giới pháp lý để hỏi cách xử lý. Không ngờ, từ đây tôi mới phát hiện cú twist lớn nhất: Cả hai cuốn sổ đỏ này vốn dĩ không đứng tên mẹ chồng từ đầu, mà là của bố mẹ ruột tôi cho làm của hồi môn khi tôi cưới, nhưng bà từng mượn giữ “để hộ”.
Nói cách khác, bà đã dùng tài sản của chính tôi để vay tiền, thế chấp, rồi còn “tặng” lại cho tôi như một món quà, với ý đồ đẩy hết hậu quả sang tay tôi.
